7000 Günü Dolduran İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
Günümüzde çalışanlar için oldukça önemli bir güvence unsuru olan işsizlik maaşı, temsil ettiği sosyal koruma mekanizması açısından hem bireysel hem toplumsal düzeyde dikkat çeker. Bu yazıda “7000 günü dolduran kişi işsizlik maaşı alabilir mi?” sorusu özelinde Türkiye’deki uygulamaları, tarihsel arka planı, güncel şartları ve akademik tartışmaları ele alıyoruz.
Tarihsel Arka Plan
İşsizlik ödeneği uygulaması Türkiye’de resmi olarak 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 1999 yılında yürürlüğe girmiştir. [1] Bu yasa, işsiz kalan bireylerin gelir kaybını hafifletmeye yönelik sosyal güvenlik sisteminde yeni bir adım olmuştur. Uygulamanın temel mantığı, bir kişi kendi isteğiyle veya kusuru olmaksızın işini kaybettiğinde, belirli prim gün sayısını yerine getirmiş olması ve başvurusunu zamanında yapması hâlinde, bir ödenek hakkı doğurmasıdır. [2]
Bu tarihsel gelişim sürecinde önemli hususlardan biri, “prim gün sayısı” ve “son çalışılan gün sayısı” gibi kriterlerin zaman içinde düzenlenmiş olmasıdır. Örneğin “son 120 gün kesintisiz çalışmış olma” şartı gibi uygulamalar değiştirilmiştir. [3]
Günümüzdeki Uygulama: Şartlar ve 7000 Günü İddiası
Bugün Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından verilen işsizlik ödeneği için temel şartlar şunlardır:
– Sigortalının kendi isteği dışında işsiz kalması (kendi isteği ile ayrılma hâlinde ödenek alınamaz). [4]
– Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içerisinde hizmet akdine tabi çalışmış olması şartı getirilmiş durumda. [3]
– Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içerisinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması. [2]
– Başvuru işsiz kalınan tarihten itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. [2]
– Ödeneğin süresi; 3 yıl içinde 600 prim gününü tamamlamışsa 180 gün, 900 gün için 240 gün, 1080 gün için 300 gün verilebilmektedir. [2]
Bu şartlara bakıldığında, “7000 gün” gibi yüksek bir prim gün sayısının bu düzenlemeler kapsamında yer almadığı açıkça görülmektedir. Yani “7000 gün” primin tamamlanması işsizlik ödeneğine doğrudan hak sağlamamaktadır. Örneğin 1080 gün prim düzenlemesi zaten sınırı koymaktadır. Dolayısıyla 7000 gün şartı işsizlik maaşı bağlamında geçerli bir kriter değildir.
Ayrıca “7000 gün” ifadesi daha çok başka sosyal güvenlik haklarıyla, örneğin kıdem tazminatı ya da emeklilik için aranan bazı prim gün sayılarıyla karıştırılmaktadır. Örneğin bir haber kaynağında “7000 prim gününü tamamlamaya daha yakın görünüyorsunuz” ifadesi, esas olarak kıdem tazminatı bağlamında geçmektedir. [5]
Sonuç olarak, 7000 prim gününü doldurmuş olmak tek başına işsizlik ödeneği için yeterli bir şart oluşturmaz; yasal düzenlemede ödenek için öngörülen prim süreleri çok daha düşüktür.
Akademik ve Hukuki Tartışmalar
İşsizlik sigortası ve ödeneği üzerine akademik literatürde iki ana tartışma ekseni öne çıkar. Birincisi, “şartların erişilebilirliği”: Yani prim gün sayısı, son çalışılan süre şartı, başvuru süresi gibi kriterlerin işsiz kalan bireyler açısından ne kadar erişilebilir olduğu. Örneğin 120 gün şartının “kesintisiz çalışma” şeklinde yorumlanması birçok kişiyi sistem dışı bırakıyordu, bu yüzden düzenleme yapılmıştır. [3]
İkincisi, “süre ve tutarın yeterliliği”: İşsizlik ödeneğinin süresi (örneğin 180–300 gün) ve miktarının günümüz gerçekleri (enflasyon, asgari ücret düzeyi, istihdam durumu) karşısında ne derece yeterli olduğudur. Böylece ödenek politikası sadece hakları tanımlamakla kalmayıp, sosyal korumanın etkinliği açısından da sorgulanmaktadır. Hollanda, İsveç gibi farklı ülkelerle karşılaştırmalı çalışmalar da yapılmaktadır.
Bu bağlamda 7000 gün gibi yüksek prim sayılarının işsizlik ödeneği bağlamında gündeme gelmesi, aslında sistemin erişim koşullarına dair kamuoyunda bir algı ve kafa karışıklığını yansıtmaktadır. Gerçekçi olan, mevcut yasal çerçeveye göre prim gün sayısının 600, 900, 1080 olarak belirlenmiş olmasıdır.
Sonuç
Özetle: Eğer bir kişi 7000 gün prim ödemiş olsa bile, bu durum kendi başına işsizlik maaşı (işsizlik ödeneği) alabilmesi için yeterli bir kriter oluşturmamaktadır. Yasal düzenleme kapsamında bu ödenek için aranan süreler çok daha düşüktür. Önemli olan, işsizlik ödeneğine hak kazanmak için; işten kendi isteğiyle değil, kendi isteği dışında çıkarılmış olmak, son 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olmak, son 3 yıl içinde minimum prim gününü tamamlamış olmak ve başvuruyu zamanında yapmaktır. Güncel uygulamalar bu şartları yerine getirenler için geçerlidir.
Eğer isterseniz bu konuda başvuru süreci, belge gereklilikleri ve örnek hesaplamaları da birlikte hazırlayabilirim.
—
Sources:
[1]: https://www.ssk.biz.tr/issizlik-maasini-kimler-alabilir-ve-sartlari-nelerdir/?utm_source=chatgpt.com “İşsizlik Maaşı Şartları Neler? Kimler Alabilir | SSK.biz.tr”
[2]: https://iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/issizlik-odenegi/?utm_source=chatgpt.com “İşsizlik Ödeneği – Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)”
[3]: https://www.isvesosyalguvenlik.com/issizlik-maasina-hak-kazanmada-son-120-gun-sarti/?utm_source=chatgpt.com “İşsizlik Maaşına Hak Kazanmada Son 120 Gün Şartı | isvesosyalguvenlik.com”
[4]: https://haber.mynet.com/kendi-istegiyle-isten-cikan-issizlik-maasi-alabilir-mi-istifa-eden-isciye-issizlik-maasi-odenir-mi-110107008811?utm_source=chatgpt.com “Kendi isteğiyle işten çıkan işsizlik maaşı alabilir mi, anlaşmalı …”
[5]: https://www.haberturk.com/7000-gunle-kidem-tazminati-alinir-mi-3556062-ekonomi?utm_source=chatgpt.com “7000 günle kıdem tazminatı alınır mı? – Sosyal Güvenlik Haberleri”